សំណង់ស្ថាបត្យកម្ម «បុរី ១០០ ខ្នង» ៖ ទូកទៅកំពង់នៅ
បន្ទាប់ពីសម័យខ្មែរក្រហមរយៈពេលជិត ៤ ឆ្នាំប្រទេសកម្ពុជាបានបាត់បង់នូវធនធានមនុស្សរួមទាំងខឿនវប្បធម៌ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធយ៉ាងសម្បើមនៅក្នុងប្រទេស ជាពិសេស សំណង់អគារស្ថាបត្យកម្មមួយចំនួនត្រូវបានកម្ទេច និងមួយចំនួនទៀតដែលនៅសេសសល់ប្រជាជនអាចចូលទៅរស់នៅបានសាជាថ្មី។
ដោយឡែក សម្រាប់ក្រុមសំណង់បុរី ១០០ ខ្នងដែលជាស្នាដៃដ៏ល្អឯកមួយរបស់កំពូលស្ថាបត្យករ វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដែលទើបទទួលមរណភាពកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ប៉ុន្តែស្នាដៃរបស់លោកមិនឃ្លាតឆ្ងាយពីជនកម្ពុជានោះទេ ទំនងជាដូចពាក្យចាស់បុរាណបានពោលថា «ទូកទៅកំពង់នៅ!»។
គេហដ្ឋានតាមលំនាំផ្ទះខ្មែរបុរាណទាំងនោះគឺជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មដែលនៅសេសសល់ភាគច្រើនបង្គួរនោះគឺស្នាដៃរចនាម៉ូដរបស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ដែលជាបិតាស្ថាបត្យករខ្មែរល្បីល្បាញបន្សល់ទុកកាលពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមដែលកាលនោះគេស្ថាបនាសាងសង់សម្រាប់ឲ្យមន្ត្រីរាជការរស់នៅមានរួមទាំងសំណង់អគារប៊ុលឌីងស ដែលទើបវាយចោលក្រោយពីមានការវិនិយោគពីជនជាតិជប៉ុន។ ចំពោះសំណង់រោងកុនចាស់ៗមួយចំនួនត្រូវបានផ្លាស់ប្តូររូបរាង រីឯបុរី ១០០ ខ្នងដែលស្ថិតនៅតាមមហាវិថីសហព័ន្ធរុស្ស៊ីក៏មានការផ្លាស់ជាច្រើនផងដែរហើយនៅមានសំណង់ស្ថាបត្យកម្មផ្សេងៗទៀតជាច្រើន។
ទោះបីជាចំនួនផ្ទះជាងពាក់កណ្តាលនៅក្នុងបុរី ១០០ ខ្នង ត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរ និងកែច្នៃក៏ដោយ ក៏ជាទូទៅសំណង់ផ្ទះទាំងនោះត្រូវបានម្ចាស់ផ្ទះរក្សារនូវទម្រង់ស្នាដៃស្ថាបត្យកម្មល្អឯកទាំងនោះដដែលដោយគោរពស្នាដៃរចនាដោយស្ថាបត្យករ វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ។
លោក សុខ ណា ជាប្រជាជនដែលរស់នៅផ្ទះលេខ (៥៨) នៅភូមិបុរី ១០០ ខ្នង បានប្រាប់ពីស្ថានភាពរបស់ផ្ទះបុរី ១០០ ខ្នងនេះបានឲ្យដឹងថាសំណង់ផ្ទះភាគច្រើនត្រូវបានរចនា និងផ្លាស់ប្តូរទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ម្ចាស់ផ្ទះនីមួយៗ។ មនុស្សចំណូលថ្មីបានចូលមករស់នៅទីនេះច្រើនជាង ៧០ ភាគរយ ប៉ុន្តែសុវត្តិភាព និងបរិយាកាសនៅរក្សាបានល្អដដែល។
លោកប្រាប់ថា៖ «ដោយសំណង់បុរី ១០០ ខ្នងនេះបានរចនាឡើងដោយលោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥ ហើយខ្លះមានភាពទ្រុឌទ្រោមបន្ទាប់ពីសម័យសង្គ្រាម ដូច្នេះនៅពេលដែលប្រជាជនមានលុយ ឬអ្នកចំណូលថ្មីចូលមកកាន់ទីនេះសំណង់បុរីចាស់ៗនេះត្រូវបានវាយចោលសាងសង់ជាផ្ទះសម័យថ្មីលើទឹកដីចាស់»។
ស្ថិតនៅក្នុងផ្ទះដែលមានទំហំក្រឡាផ្ទៃប្រមាណ ៨០ ម៉ែត្រការ៉េដែលមានបន្ទប់ទឹក ចង្គ្រានបាយ បន្ទប់គេង ២ (តូច ១ ធំ ១) និងជណ្តើរចេញចូល ២ ផ្សេងគ្នាដែលមានរនាប និងធ្នឹមដំបូលជាក្តារឈើ ក្បឿងដីឥដ្ឋប្រក់ដំបូលគឺនៅមានសភាពរឹងមាំបង្គួរ និងមានរបងព័ទ្ធជុំវិញយ៉ាងមាំ។ គម្រោងបុរី ១០០ ខ្នង គឺមាន ២ ប្លុក បណ្តុំផ្ទះ ៦០ និងផ្ទះ ៤០ ខ្នង។
ទោះជាយ៉ាងណាតំបន់នេះមិនដែលធ្លាប់មានការពិភាក្សាវិនិយោគពីក្រុមហ៊ុននានាទេលោកបានបន្តថា៖ «សំណង់ផ្ទះនេះនៅមានភាពប្រសើរ ប្រសិនមានការថែទាំត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែប្រជាជនជាងពាក់កណ្តាលបានផ្លាស់ប្តូររូបរាងផ្ទះជាថ្មី ដើម្បីចៀសវាងហានិភ័យដែលអាចកើតមានដោយយថាហេតុ»។
ក្នុងគម្រោងបុរី ១០០ ខ្នង ការឌីហ្សាញផ្ទះមានភាពខុសគ្នាត្រង់ឆ្លាស់លយ ទៅមុខ និងទៅក្រោយទៅតាមប្លង់ផ្ទះនីមួយៗ។
លោកបន្ត៖ «ផ្ទះខ្ញុំលយមកមុខ តែមានទីធ្លានៅខាងក្រោយសម្រាប់ឲ្យខ្យល់ចេញចូលបានប្រកបដោយបរិយាកាសបរិសុទ្ធ ហើយខ្ញុំកោតសរសើរការរចនានេះគឺមានការគិតគូរច្រើនពីខ្យល់ដកដង្ហើមក្នុងការរស់នៅ»។
ដោយសារសំណង់ចាស់ និងខ្យល់បក់ខ្លាំងលោកបានកែច្នៃធ្វើបន្ថែមផ្នែកខាងក្រោមនៅឆ្នាំ ១៩៩១ ដោយសារនៅពេលដែលមានខ្យល់បក់ម្តងៗមានសភាពមិនរឹងមាំ។
លោកបានឲ្យដឹងថា៖ «ទោះបីជាគ្រួសារខ្ញុំបានច្នៃបន្តិចបន្តូច ប៉ុន្តែខ្ញុំមានអារម្មណ៍សោកស្តាយនៅពេលដែលមានការវាយចោលទាំងស្រុងដើម្បីយកដីធ្វើសំណង់ផ្ទះថ្មី»។
ទន្ទឹមនឹងម្ចាស់ផ្ទះខ្លះរក្សាទុកសំណង់ដើមដោយមិនទាន់មានការសាងសង់អ្វីនៅឡើយ គំរូផ្ទះ និងលេខផ្ទះមានការកំណត់ត្រឹមត្រូវដូចទម្រង់អក្សរ (V)។ ភាគច្រើននៃអ្នករស់នៅទីនេះជាអ្នកធ្វើការហើយអ្នករកស៊ីមិនអាចរស់នៅទីនេះទេពីព្រោះស្ងាត់ និងមិនមានមនុស្សចេញចូលច្រើន។
លោក សុខ ណា បន្តថា៖ «សព្វថ្ងៃនេះយើងមានកម្មសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យនេះ និងអាចលក់បានដោយអ្នកខ្លះបានលក់ទៅនៅកន្លែងផ្សេងៗ ហើយអ្នកខ្លះទៀតបានរុះរើ ឬកែច្នៃថ្មី។ ខ្ញុំគិតថាមានប្រជាជនតិចណាស់នៅរក្សារូបរាងទម្រង់ចាស់ពីព្រោះផ្ទះមួយនេះអាចមានតម្លៃទៅដល់ ៤០ ម៉ឺនដុល្លារសព្វថ្ងៃ»។
អស់រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំហើយដែលលោក សុខ ណា រស់នៅភូមិបុរី ១០០ ខ្នងនេះ។ «ការរស់នៅទីនេះមានសុវិត្ថភាពតាំងពីខ្ញុំរស់នៅជាង ៣០ ឆ្នាំហើយអត់ដែលមានបញ្ហាអ្វីឡើយ ទាំងសន្តិសុខដែលមានក្មេងពាលអាវាសែណាមកដល់ទីនេះទេ»។
លោករៀបរាប់ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ ខ្ញុំមានការសោកស្តាយចំពោះទឹកដៃរបស់គាត់ ប៉ុន្តែមួយទៀតគឺយើងគិតពីសុវិត្ថភាពនៃការរស់នៅរបស់ប្រជាជន។ បើមានឱកាស ខ្ញុំចង់ធ្វើផ្ទះមួយដែលសាមញ្ញមិនគិតពីម៉ាស៊ីនត្រជាក់ដូច្នេះ ឬទិញផ្ទះនេះមួយទៀតដើម្បីរក្សាភាពដើមរបស់សំណង់»។
លោកធ្លាប់មានការណែនាំដើម្បីចាកចេញទៅទិញនៅកន្លែងផ្សេង ប៉ុន្តែលោកនៅមានគំនិតមួយដែលមិនអាចផ្លាស់ប្តូរពីនេះបានទេដោយសារការរស់នៅទីនេះមានសុវិត្ថភាព បរិស្ថានល្អ (មិនមានផ្សែង) និងអ្នករស់នៅជិតខាងមានភាពប្រសើររវាងគ្នា។
ដោយការរស់នៅប្រកបដោយសុខដុមរមនាជាលក្ខណៈគ្រួសារធំលោកបានបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំស្រលាញ់ទឹកដីរបស់លោកតា វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ ណាស់ និងគ្រប់ស្នាដៃទាំងអស់ហើយខ្ញុំមិនដែលចាប់អារម្មណ៍សំណង់បុរីថ្មីៗពីព្រោះគ្មានទីធ្លា និងបរិស្ថានជុំវិញ»។
ចំណែកអ្នកស្រី ម៉ុម ស៊ីណាត ជាប្រជាជនដែលរស់ផ្ទះលេខ (២៦) នៅបុរី ១០០ ខ្នងតាំងពីឆ្នាំ ១៩៧៩ បានឲ្យដឹងថា «ផ្ទះរបស់ខ្ញុំនៅតែរក្សាសភាពដើម ហើយកូនចៅរស់នៅទីនេះមានជាង ១០ នាក់ ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃនេះមានការកសាងថ្មីជាច្រើនហើយពួកខ្ញុំក៏ចង់ជួសជុលឲ្យវាស្រួលជាងនេះដែរ»។
ដោយការស្រលាញ់ និងចង់អភិរក្សផ្ទះនេះទើបអ្នកស្រីរក្សាទម្រង់ដើមរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីប្រាប់ថា៖ «រយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយបើភ្លៀងខ្លាំងមានការលិចនៅផ្នែកខាងក្រោមផ្ទះដោយសារមានសំណង់ផ្ទះដែលសាងសង់ថ្មីខ្ពស់ជាងផ្ទះរបស់ខ្ញុំ»។
ដោយសំណង់ផ្ទះនៅជុំវិញបានសាងសង់ជាលំនៅឋានធំៗដែលធ្វើឲ្យផ្ទះដែលរក្សាទម្រង់ចាស់មួយចំនួនពិបាកក្នុងការរស់នៅនៅពេលទឹកលិចក្រោយពេលភ្លៀងខ្លាំង។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំមិនមានបំណងលក់ទីនេះ ហើយមិនទៅរស់នៅផ្ទះដែលមានភាពតូចចង្អៀតដូចបុរីសព្វថ្ងៃ ប៉ុន្តែខ្ញុំចង់ជួសជុលវាដើម្បីការពារផ្ទះកុំឲ្យមានភាពពុកផុយ និងធ្វើឲ្យវាថ្មី»។
តាមប្រសាសន៍របស់ចៅសង្កាត់ទឹកថ្លាលោក ហង្ស សុខុម បានឲ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំកោតសរសើរសំណង់ផ្ទះបុរី ១០០ ខ្នងដែលបានសាងសង់យ៉ាងប្រណីត និងបានបន្សល់ទុកដល់ប្រជាជនជំនាន់នេះដើម្បីរស់នៅ»។
លោក សុខុម បានទទួលស្គាល់ថាសំណង់ផ្ទះខ្លះមានភាពចាស់ ហើយមិនមានជាបញ្ហាអ្វីទេនៅពេលដែលប្រជាជនបានកែច្នៃបន្តិចបន្តួច ប៉ុន្តែវាជាការល្អប្រសិនបើពួកគាត់រក្សាបាននូវស្ថាបត្យកម្មនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ក្នុងន័យអភិវឌ្ឍ បើប្រជាពលរដ្ឋចង់អភិវឌ្ឍ ឬដោះដូរតាមសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់គាត់ យើងមិនអាចហាមឃាត់គាត់បានពីព្រោះផ្ទះនីមួយៗមានប្លង់កាប់កម្មសិទ្ធិដី»។
អតីតនិស្សិតសកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រផ្នែកស្ថាបត្យកម្មលោក ពុំ មាសបណ្តូល ក៏មានចំណាប់អារម្មណ៍លើផ្ទះចាស់ៗទាំងនេះដែរ។ លោកបានប្រាប់កាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍អចលនទ្រព្យថាការគូសគំនូរជា illustration ពីសំណង់ស្ថាបត្យកម្មចាស់បង្កប់ដោយភាពរស់រវើកបានក្លាយទៅជាទម្លាប់បន្ទាប់ពីមានការលើកទឹកចិត្តពីមិត្តភក្តិ និងអ្នកនៅជុំវិញ។
លោក បណ្តូល បន្តថា៖ «បន្ទាប់ពីការស្រាវជ្រាវពីសំណង់ស្ថាបត្យកម្មពីស្ថាបត្យករចាស់ ខ្ញុំបានចាប់អារម្មណ៍ស្នាដៃរបស់លោកតា វណ្ណម៉ូលីវណ្ណ ពីព្រោះសំណង់នីមួយៗមានការគិតគូរលើការរស់នៅរបស់ប្រជាជនដោយមានស្រះទឹក ពន្លឺ បរិវេណសួនច្បារដែលអាចនាំខ្យល់ចេញ និងចូលបានល្អ»។
លោកបន្តទៀតថាក្នុងចំណោមស្ថាបត្យកម្មសម័យទំនើបកាលពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយម ស្នាដៃរបស់លោក វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ មានការរចនាខុសគ្នាទៅតាមមុខងាររបស់អគារ។ ឧទាហរណ៍ ៖ សំណង់ផ្ទះបុរី ១០០ ខ្នងដែលផ្ទះនីមួយៗមានលក្ខណៈឆ្លាស់គ្នាធ្វើឲ្យមានលំហខ្យល់ចេញចូលល្អ និងរក្សាទីធ្លាសួនខាងមុខ ឬខាងក្រោយផ្ទះ។
លោក បណ្តូល បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំធ្វើគំនូរនេះឡើងដើម្បីរក្សា ចងក្រង និងរំឭកដល់ស្នាដៃរបស់ស្ថាបត្យករជនជាតិខ្មែរឆ្នើមៗសម្រាប់ជាឯកសារដល់អ្នកស្រាវជ្រាវនៅថ្ងៃអនាគត»៕
ការរចនាផ្ទះបុរី ១០០ ខ្នងរបស់ស្ថាបត្យករ វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ
គម្រោងប្លង់ផ្ទះមួយក្នុងចំណោមផ្ទះមួយរយដែលស្ថិតនៅលើផ្ទៃដីជាង ៧ ហិកតា ដែលស្ថិតនៅចន្លោះផ្លូវរថភ្លើង និងព្រលានយន្តហោះពោធិ៍ចិនតុង ហើយការរចនាសំណង់ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៥ នេះស្ថិតក្រោមការរៀបចំប្លង់របស់ស្ថាបត្យករ វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ។
បើយោងតាមគំរូប្លង់ដែលបានផ្សព្វផ្សាយក្នុងគម្រោង វណ្ណ ម៉ូលីវណ្ណ (www.vannmolyvannproject. org) សំណង់ផ្ទះនេះមានកម្ពស់មួយជាន់ដែលចែកចេញជាពីរផ្នែកធំៗគឺបរិវេណចង្គ្រានបាយ និងបង្គន់ និងបរិវេណបន្ទប់គេង និងបន្ទប់ទទួលភ្ញៀវ។ សំណង់ផ្ទះនេះធ្វើឡើងពីស៊ីម៉ង់ត៍ និងឈើដែលមានដំបូលរាងជាមួករបស់ទាហាន [ខុសពីការរចនារបស់ផ្ទះខ្មែរបុរាណ]។
ជាន់ផ្ទាល់ដី ៖ ការរចនាជាន់ផ្ទាល់ផ្ទៃដីរបស់ផ្ទះនីមួយៗមានទីធ្លាក្រោមផ្ទះដែលបង្កប់នូវជណ្តើរពីរច្រកចូលតាមផ្ទះបាយ និងបន្ទប់ស្នាក់នៅ។
ជាន់ទីមួយ ៖ ផ្ទះដែលមានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ ៨០ ម៉ែត្រការ៉េនេះមានការរចនាដូចៗគ្នាដោយចែកដាច់នូវបន្ទប់ផ្សេងៗគ្នាដូចជាបន្ទប់ស្នាក់នៅតូច និងធំ បន្ទប់ចង្ក្រានបាយ និងបង្គន់ដែលសិ្ថតជាប់នឹងចង្ក្រានបាយ ប៉ុន្តែផ្នែកនេះត្រូវមានទីធ្លាសាងសង់ទាបជាងបន្ទប់ស្នាក់នៅដែលជាគោលគំនិតរបស់ជនជាតិខ្មែរពីបុរាណកាលមក។
ផ្នែកបង្អួច និងទ្វារ ៖ បង្អូច និងទា្វរមានទំហំធំ និងរូបរាងប៉ុនគ្នាដែលសាងសង់ឡើងពីឈើ។
ផ្នែកដំបូល ៖ ដំបូលនៃផ្ទះនីមួយៗមានរូបរាងដូចគ្នាដែលមានដៃរណែងផ្គុំពីឈើ និងដំបូលប្រក់ក្បឿងដ៏ប្រណីតមានរូបរាងជាមួកទាហានដែលអាចរក្សាខ្យល់ចេញ និងចូលបានងាយស្រួល។
សំណង់ផ្ទះនីមួយៗមានរបងដោយខ្លួនដែលបានបន្សល់ទុកនៅទីធ្លាខាងមុខ ឬខាងក្រោយផ្ទះ [ក្នុងរចនាប័ទ្មឆ្លាស់គ្នាពីមួយទៅមួយ] ហើយផ្លូវចូលច្រកផ្ទះនីមួយៗហ៊ុំព័ទ្ធដូចខ្សែសីម៉ា៕
PostKhmer
Post a Comment